Ngày 2/8/2025, một sự cố hy hữu nhưng đáng lưu ý đã xảy ra ngoài khơi Vịnh Callao, Peru: Tàu container thuộc hãng Evergreen Line bị sóng lớn đánh bật dây buộc, làm rơi ít nhất 20 container xuống biển trong lúc neo đậu chờ cập cảng.
Thiệt hại ước tính hàng trăm nghìn đô la, chưa kể đến nguy cơ gián đoạn hàng hải, ô nhiễm biển và tổn thất thương mại dây chuyền. Từ góc độ bảo hiểm, vụ việc đặt ra câu hỏi: Chủ hàng có được bồi thường? Trách nhiệm của hãng tàu ra sao? Và vai trò của bảo hiểm hàng hóa hay bảo hiểm P&I là gì?
1. Tóm tắt sự cố: Container “trắng biển” ngoài khơi Peru
Theo thông tin từ lực lượng chức năng và truyền thông quốc tế, sự cố xảy ra khi tàu Evergreen đang neo ngoài khơi Vịnh Callao để chờ vào cảng. Sóng lớn và điều kiện thời tiết bất thường khiến hơn 20 container bị rơi khỏi boong. Một số thùng vỡ tung, khiến hàng hóa trôi nổi khắp mặt nước.
Không có người bị thương. May mắn thay, các container không chứa hàng hóa nguy hiểm. Tuy nhiên, cảng Callao đã phải tạm đóng cửa vài giờ để đảm bảo an toàn hàng hải, tiến hành đánh dấu container chìm và xử lý chướng ngại vật.
2. Chủ hàng có được bảo hiểm bồi thường không?
Câu trả lời là: Có thể được bồi thường — nhưng chỉ khi chủ hàng có mua bảo hiểm hàng hóa vận chuyển đường biển (Marine Cargo Insurance), và điều khoản hợp đồng bao gồm các rủi ro biển (perils of the sea).
- Nếu chủ hàng mua bảo hiểm theo điều kiện ICC (A), là điều kiện “mọi rủi ro” (All Risks) hoặc Các điều kiện bảo hiểm như ICC (B), thì thiệt hại do container rơi khỏi boong vì sóng lớn sẽ được bồi thường.
- ICC (C) chi trả cho rủi ro này (washing overboard).
Trường hợp không mua bảo hiểm hàng hóa: Chủ hàng sẽ phải yêu cầu bồi thường từ hãng tàu Evergreen theo trách nhiệm pháp lý trong vận tải biển, được giới hạn theo Công ước Hague-Visby. Mức giới hạn phổ biến hiện nay là khoảng 2 SDR/kg hàng hoặc 666.67 SDR/container — con số này thường không đủ để bù đắp giá trị hàng hóa thực tế.
3. Trách nhiệm pháp lý của hãng tàu
Tàu đang neo đậu nhưng chưa hoàn tất hành trình, nên hãng tàu Evergreen vẫn chịu trách nhiệm bảo quản hàng hóa. Nếu chủ hàng chứng minh được hãng tàu đã buộc container không đúng quy cách, hoặc không kịp thời phòng ngừa rủi ro trước điều kiện thời tiết xấu, họ có thể bị coi là sơ suất.
Tuy nhiên, trong thực tiễn, hãng tàu thường sẽ viện dẫn điều khoản miễn trách do “thiên tai” hoặc “rủi ro biển” bất khả kháng. Do đó, quá trình xử lý khiếu nại và xác định lỗi có thể kéo dài và phức tạp.
4. Bảo hiểm P&I – Ai sẽ xử lý hậu quả container rơi?
Bảo hiểm P&I (Protection & Indemnity) là loại bảo hiểm chuyên trách cho trách nhiệm dân sự của chủ tàu. Trong sự cố này, P&I không bồi thường thiệt hại hàng hóa (đó là trách nhiệm của bảo hiểm hàng hóa), nhưng đóng vai trò cực kỳ quan trọng:
- Chi trả chi phí trục vớt container, xử lý ô nhiễm môi trường biển (nếu có)
- Trả tiền cho lực lượng cứu hộ, dọn dẹp, đảm bảo luồng hàng hải
- Hỗ trợ pháp lý cho hãng tàu nếu có tranh chấp với chủ hàng hoặc cảng vụ
P&I hoạt động như “vệ sĩ pháp lý và tài chính” cho hãng tàu, giúp họ xử lý các rủi ro bất ngờ với chi phí rất lớn.
5. Bài học cho chủ hàng và doanh nghiệp vận tải
Sự cố tàu Evergreen là một lời nhắc mạnh mẽ cho mọi bên tham gia chuỗi cung ứng:
- Chủ hàng nên luôn mua bảo hiểm hàng hóa theo điều kiện phù hợp, lý tưởng là ICC (A), đặc biệt với hàng hóa có giá trị cao hoặc tuyến vận tải quốc tế nhiều rủi ro.
- Hãng tàu cần thực hiện đúng quy trình buộc hàng, cập nhật dự báo thời tiết và duy trì bảo hiểm P&I đầy đủ.
- Các doanh nghiệp xuất nhập khẩu nên làm việc chặt chẽ với tư vấn viên bảo hiểm để hiểu rõ quyền lợi, loại trừ và quy trình xử lý sự cố nếu có.
Kết luận
Khi container rơi xuống biển, không chỉ hàng hóa chìm theo, mà cả chuỗi trách nhiệm, chi phí và pháp lý cũng sẽ kéo dài theo. Bảo hiểm không chỉ là một lựa chọn tài chính, mà là biện pháp chủ động để bảo vệ doanh nghiệp trước rủi ro không thể lường trước trong vận tải quốc tế.
Nếu bạn là chủ hàng, nhà xuất nhập khẩu hoặc nhà quản lý logistics — hãy đảm bảo rằng: Hàng hóa của bạn đã được bảo hiểm đúng, đủ và rõ ràng.
| Đối tượng | Có bảo hiểm hàng hóa | Không có bảo hiểm hàng hóa |
| Chủ hàng | Được bồi thường đầy đủ từ công ty bảo hiểm | Phụ thuộc vào mức bồi thường giới hạn từ hãng tàu Evergreen |
| Hãng tàu Evergreen | Có bảo hiểm P&I hỗ trợ xử lý hậu quả và bảo vệ pháp lý | Vẫn phải phối hợp điều tra & có thể bị yêu cầu bồi thường nếu sơ suất |
| P&I (Bảo hiểm tàu) | Chỉ bồi thường cho hàng hoá với giá trị giới hạn được quy định tại mặt sau của vận đơn phù hợp với các thông lệ hàng hải QT. Bảo vệ trách nhiệm dân sự, chi phí cứu hộ và môi trường | Không chi trả nếu vượt phạm vi bảo hiểm trách nhiệm |
